Geheimhouding in de gemeente Lelystad

Overheidsinformatie is altijd openbaar, tenzij … Dit uitgangspunt is vastgelegd in de Grondwet en moet de transparantie van het openbaar bestuur waarborgen. Geheimhouding kan alleen worden opgelegd, wanneer er belangen zijn die zwaarder wegen dan het belang van transparantie.

Geheimhouding belemmering voor de raad

Raadsleden ervaren geheimhouding nogal eens als een belemmering om hun werk goed te kunnen doen, zo weten we uit onderzoek van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden (2017). Bijvoorbeeld omdat raadsleden in dat geval geen buitenstaanders (experts) kunnen raadplegen over geheime stukken en er niet in het openbaar over kunnen debatteren. Bovendien kunnen raadsleden bepaalde inhoudelijke vragen van burgers en media over het geheime dossier niet beantwoorden. Dat druist in tegen het principe, dat een volksvertegenwoordiger naar de buitenwereld verantwoording aflegt over zijn werk. Aan de andere kant is het niet openbaar maken van bepaalde informatie soms ook heel belangrijk. Dit dilemma maakt geheimhouding een onderwerp met een groot maatschappelijk belang.

Doelstelling van het onderzoek naar geheimhouding

Hoofdvraag in dit onderzoek is: ‘Welke invloed heeft de geheimhoudingspraktijk van de gemeente Lelystad op de kwaliteit van het gevoerde bestuur van de gemeenteraad? En welke lessen kunnen hieruit worden geleerd voor de toekomst van de gemeente(raad) Lelystad op het gebied van geheimhouding?’ Het is de bedoeling dat dit onderzoek zich richt op de praktijk van geheimhouding binnen de gemeente Lelystad, de mate waarin dit in overeenstemming is met wettelijke en lokale regelgeving én de betekenis hiervan voor de kwaliteit van het bestuur en de (verwachte) wetswijzigingen.

Waarom nu dit onderzoek?

Vanwege de invloed van geheimhouding op het werk van de gemeenteraad en het grote maatschappelijke belang van openbaarheid van overheidsinformatie, wil de rekenkamer Lelystad in 2022 onderzoek doen naar dit onderwerp. Bovendien wil de rekenkamer met dit onderzoek inspelen op de verandering van de wetgeving rondom geheimhouding met de inwerkingtreding van de Wet open overheid (Woo) met ingang van 1 mei 2022 én het wetsvoorstel Wet bevorderen integriteit en kwaliteit openbaar bestuur. 

Wat is de planning?

Onderzoeksbureau & Van de Laar voert dit onderzoek voor de rekenkamer Lelystad uit. De rekenkamer hoopt dit onderzoek in het vierde kwartaal van 2023 te kunnen afronden.